Actrice Halina Reijn deed , een aantal jaar geleden, via twitter een oproep aan al haar followers om naar haar monoloog ‘La Voix Humaine’ te komen. Vervolgens werd de gunst van het publiek gepeild door alle bezoekers door te verwijzen naar toneelpublieksprijs.nl om te stemmen op de voorstelling. Om de oproep kracht bij te zetten deed Halina de belofte: ”Ik maak je huis schoon”. Het is een voorbeeld van een actieve en ludieke manier om door zoveel mogelijk mensen gezien, gehoord en, als het even kan, geliefd te worden. De actrice wil succesvol zijn en daarin staat ze niet alleen. Geen enkele maker wil ongezien en onbegrepen zijn, hoewel dat misschien niet altijd aan een voorstelling is af te lezen.
Elke maker kan namelijk antwoord geven op de vraag waarom hij nu deze voorstelling moet maken. Dit antwoord kan naar alle kanten uitwaaieren. De één is gegrepen door een verhaal en wil dat zo mooi mogelijk vertellen, een ander voelt zich verwant met het thema van het stuk en wil dat tot op de bodem uitzoeken en weer iemand anders is op zoek naar nieuwe vormen, stijlen en de grenzen van wat we al kennen. Maar evengoed kan het gaan om die mooie rol, het eindelijk kunnen werken met een bepaalde collega of omdat iemand nu toe is aan het maken van een komedie. Er is een heel scala aan triviale zaken en doordachte ideeën wat aan de basis van een voorstelling kan staan. Maar wat het antwoord ook is, het geeft een dwingende richting aan het stuk. Het bepaalt direct of indirect elke keuze voor wat we gaan zien, horen en ervaren. Vaak levert het een goeie avond op, maar op momenten wordt de plank ook weleens aardig misgeslagen. En dat valt niet mee voor het publiek en zeker niet voor de maker die gezien wil worden en begrepen wil zijn.
Het is als met de man die er van overtuigd was dat hij een betere ketchup kon maken. Hij mengde azijn, zout, tomaten, glucosesiroop en nog wat ingrediënten tot de volgens hem ideale ketchup. Een ketchup zoals niemand die ooit geproefd had. In de plaatselijke supermarkt ging hij vervolgens met een kraampje staan om zoveel mogelijk mensen de gelegenheid te geven om zijn ketchup te proeven. Vol overtuiging gaf hij het winkelende publiek een prikkertje met een stukje vlees gedoopt in zijn ketchup. De mensen namen een hap, proefden en sloten even hun ogen om de smaak goed tot zich door te laten dringen. Maar hoe overtuigd de man ook van zijn werk was, klanten keken een beetje verbijsterd en liepen weg. En hoewel sommigen knikten en een pot kochten, kwam de man na vijf jaar tot de conclusie dat er maar één ketchup is.
Tegenover dit verhaal staat de succesvolle introductie van een nieuwe mosterd. Ook hier werd, op basis van net ander mosterdzaad, de ingrediënten in een nieuwe verhouding gemengd. Het resultaat werd bij een eerste smaaktest direct door de mensen omarmd en bereidde de weg voor een heel scala aan nieuwe mosterdvarianten.
Het lijkt er in het theater misschien niet altijd op, maar makers willen in de gunst van hun publiek komen. Het publiek doet er toe! Alleen loop je soms als kijker het risico op de confrontatie met een poging tot de nieuwe ketchup en heb je de andere keer het genot van een nieuwe mosterd.
Christiaan Mooij 